Omega'nın yeni fabrikası

Birçok önemli mimarlık ödülünün yanında 2014'te prestijli Pritzker Ödülü'nü de kazanan Ban'i Time dergisi, tasarım ve mimaride 21. yüzyılın en yenilikçi isimleri arasında göstermişti. Onu bu kadar öne çıkaran şey ise mimarlığının bir felsefesi olmasıydı: Bugün herkes çevreye uyumlu, sürdürülebilir enerji sistemine sahip binalardan söz ediyor olsa da onun mimarlığa başladığı 80'li yıllarda bunlar bahis konusu olmayan konulardı. Shigeru Ban, daha o tarihlerde çevreye uyumlu binalar tasarlıyordu. Üstelik dünyada ilk ve tek olarak kâğıttan borularla! Başlangıçta fikir herkese garip gelse de zaman onu haklı çıkardı; bugün dünyada kâğıttan yapılmış, Shigeru Ban imzalı birçok bina var.

Ban, kâğıdı bir binada ilk kez 1986'da gerçekleşen Issey Miyake defilesinde kullandı, ama biz adını daha çok şu vesileyle duyduk: Tokyo'da deprem sonrasında bir kilise yıkıldı ve ondan onun yerine geçici bir kilise yapması istendi; Ban de çivi ve beton gibi malzemeleri sevmediği için endüstriyel bir malzeme olan kâğıt boruları test etti; kâğıt boruların yangına ve suya dayanıklı olduğunu keşfedince de söylediğine göre rahibin "Sen deli misin?" tepkilerine rağmen binayı kâğıt borularla inşa etti. Geçici olacağı düşünülen bu bina sonrasında Tavyan'a taşındı, hâlâ da orada.

Ban'in en meşhur eserleri arasında odaları taşınabilen Naked House, yine dış cephesinde duvar olmayan, tamamı perdeyle örtülebilen ya da açılabilen In Curtain Wall House, tamamı açılabilen cam yapı Nicolas G. Hayek Merkezi (ki bu da bir Swatch Group yapısı), Birleşik Devletler'deki Aspen Art Museum, Paris'teki La Seine Musical ve New York'ta kargo konteynırlarıyla inşa edilen taşınabilir geçici müze Nomadic Museum gibi çok konuşulan yapılar var.

John Hejduk gibi önemli bir mimarın öğrencisi olan Ban, tanındıktan sonra büyük firmalarla çalışmayı sürdürdü, ama aklına takılan bir konu için de kolları sıvamayı ihmal etmedi: "Neden hep ayrıcalıklı, zengin insanlar ve şirketler için çalışıyoruz ve onların ayrıcalığını öne çıkaran binalar yapmakla yetiniyoruz; afetzedelerin kullanışlı yapılara daha çok ihtiyacı var." diyerek Ruanda'ya, 1999 Marmara depreminde Türkiye'ye ve sonrasında birçok afet bölgesine prefabrik yapılar kurdu.

BİZE ULAŞIN