Kalıpları Yıkmak

Yazı Johnny Davis

Hermès, bildiğiniz gibi çantaları ve bu çantalar için oluşan uzun bekleme listeleriyle ünlü. Ancak geçen yıl markanın ismini manşetlerde bambaşka bir nedenle gördük: 3.500 dolarlık Victoria çantanın yeni versiyonu, laboratuarda yetiştirilen biyotekstil deri Sylvania'dan yapılmıştı. Yani mantardan.

Moda endüstrisindeki köklü değişime, geleneksel üretim teknikleri ve kişiye özel deri ürünleriyle tanınan 185 yıllık über şık Fransız modaevinden daha iyi bir örnek olamaz.

Lüks markalar artık sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşmak için tüm imkânlarını kullanıyor. Satış yerine kiralama ve geri dönüştürülmüş materyal kullanımı gibi uygulamalar giderek artıyor. Misal, yeni Levi's 501'ler, eski Levi's 501'lerden yapılıyor. Çevreye zararlı tekstil üretiminin yerini alabilecek yeni nesil kumaşlar geliştirme çalışmalarına büyük miktarda nakit akıtılıyor. Tommy Hilfiger'ın elma kabuğundan, Paul Smith'in ananas yapraklarından ayakkabı yaptığına şahit olduk. Üzüm ise Pangaia'nın deri yerine kullandığı bir malzeme.

Ocak ayında, Hermès'in ses getiren mantar deri çantasının materyalini geliştiren MycoWorks tam 125 milyon dolar yatırım desteği aldığı açıklandı. Bu fon, California'lı girişimi biyo-alternatif malzeme yarışının ön saflarına çıkardı. MycoWorks kurucu ortağı Sophia Wang, "Bizim için harika bir fırsattı" diyor. "Bu finansmanın birincil amacı, ilk tam ölçekli üretim tesisimizi hayata geçirmekti."

Şu anda MycoWorks, San Francisco Körfezi kıyısındaki Emeryville'de yer alan bir fabrikada faaliyet gösteriyor ve yalnızca öncü biyomateryali Fine Mycelium'dan türettiği, Sylvania adlı deriyi ufak ölçekte üretebiliyor.

Güney Carolina'da konumlanan yeni tesis, bu üretim hacminin iki katından fazlasına ulaşacak. Wang, "Fon, yılda birkaç milyon metrekarelik Fine Mycelium üretim hacmi sağlayacak" diyor. "Bu bizim için büyük bir sıçrama. Şu anda sadece lüks markalarla çalışabiliyoruz ama üretim hacmimiz artınca bu materyal daha da yaygınlaşacak."

Ufukta hangi ortaklıkların göründüğünü sorduğumuzda, "Şimdiye kadar tanıtabildiğimiz tek işbirliği ürünü bir çanta oldu" diyor. "Ancak deri veya deri alternatifleri ile üretilebilecek her tür ürüne odaklanabiliriz. Şu anda ayakkabı ve aksesuar üretimi üzerine düşünüyoruz."

Bu çok büyük bir pazar. Wang gülümseyerek, "Tüm işimizi bunun üzerine kurduk" diyor. Moda sektörü, aşırı üretim, sentetik elyaf kullanımı ve hayvan derisi işleme gibi nedenlerden ötürü yüksek düzeyde kirlilik yaratıyor. İlk nesil vegan alternatiflerin çoğunda, kendi çevresel sorunlarıyla gelen plastik kullanılmıştı. Şimdi ise bozunması plastik gibi yüzlerce yıl sürmeyen, miselyum mantarından iplik ağları kullanılıyor ve bu madde hızlı, kolay ve tükenmez kaynaklarla yetiştirilebiliyor. Aynı zamanda çok yönlü bir malzeme. MycoWorks, her bir malzemenin boyutunu, gücünü, esnekliğini ve yoğunluğunu kontrol edebiliyor ve teknik özelliklerini gerektiği gibi ayarlayabiliyor.

Wang, "İnsanlar bu malzemeyle ilk karşılaştıklarında şoke oluyor" diyor. "Çünkü dokunduğunuzda gerçekten deri hissi veriyor. 'Deri olmadığına emin misin?' diye soruyorlar. Mantar, deri gibi performans gösterebilen, ancak kesinlikle farklı ve kendi doğasına sahip doğal bir malzeme."

MycoWorks'ün ortaya çıkış hikâyesi oldukça enteresan: Şirketin diğer kurucu ortağı Philip Ross, 1980'lerde San Francisco Sanat Enstitüsü'nde okurken, bir tür hobi olarak ilaç içerikleriyle ilgilenmeye başlamış. Miselyumla tanışması da bu sayede olmuş. AIDS hastanesinde yarı zamanlı çalışırken, ölümcül hastalar için tıbbi marihuana toplayarak geçimini sağlıyormuş.

Ross, bağışıklık sistemine verdiği destek nedeniyle Çin tıbbında popüler olan, böbrek şeklindeki mantar reishi'yi keşfetmiş. Stüdyosuna döndüğünde, bitkileri için iyi bir besin kaynağı olacağını düşünerek deneyler yapmaya başlamış ve mantarların dokularını, renklerini ve yoğunluklarını değiştirebileceğini, böylece onlarla istediğini yapabileceğini fark etmiş. "

"Asıl soru, 'Mantar ne yapabilir?' değil" diyor Ross. "Asıl soru, 'Sen ne yapmasını istiyorsun?"

O dönem, yeni biçimsiz malzemesini sandalye, tabure gibi formlarda şekillendirmiş. Ayrıca bir Boeing 747'nin gövdesini, kanatlarını ve kokpitini kopyalamış. 2007'ye gelindiğinde, Berkeley'deki California Üniversitesi'nde öğrenci olan Sophia Wang ile birlikte çalışmaya başlamış.

"Phil için sanatçı asistanlığı yaptım. Birlikte kültür ve tasarım merceğinden biyoreaktörlerin tarihi konulu bir sergi hazırladık" diyor Wang. "Miselyum çok yeni bir elementti."

Miselyumu, deri seçeneği de dahil olmak üzere yeni ürün kategorilerine uyguladıktan sonra, 2016 yılında modaevleri onları aramaya başladı.

Wang, "İlk ürünü ürettiğimiz andan itibaren siparişlerle dolup taştık" diyor.

MycoWorks'ün artık rakipleri de var. Wang onları, "Dünya çapında ilham verdiğimiz diğer şirketler" olarak tanımlıyor. Ancak onların şirketi, bu alandaki ilk girişim olarak 65'ten fazla patente sahip. Üstelik Hermès bağlantıları da paranın satın alamayacağı bir avantaj.

Dana Thomas'ın 2007 tarihli kitabı Deluxe: How Luxury Lost Its Lustre'da Hermès, seri üretimin hakim olduğu günümüzde, lüks zanaatkarlığın temellerine sadık kalan nadir markalardan biri olarak gösteriliyor.

Wang, Hermès için "Yaratım sürecine dair çok derin bir bilgiye ve saygıya sahipler" diyor. "Bu kalitede bir şey yaratmak için gereken ustalık düzeyine ortak bir hayranlığımız var."

Açıkçası, Avrupa'da üretilmiş bir deri çanta her zaman Amerikan mantarı kullanılarak oluşturulmuş bir çantadan daha fazla talep görecektir. Yoksa MycoWorks deri kullanımının son bulacağı fikrinde mi?

"Buna net bir cevap vermem mümkün değil" diyor Wang. "Deri üretimi, sığır eti tüketimimizle paralel bir durum. Nihayetinde, deri mantardan çok daha uzun süredir kullanılıyor. Deri ustalarının bizden öğrenecek çok şeyleri olması gibi, biz de onlardan çok şey öğreniyoruz. Binlerce yıldır işin içindeler, güzel parçalar üretiyorlar."

"Ama biz de tüketiciler için sevdikleri markanın değerleriyle daha çok örtüşen bir seçenek yaratıyoruz." Belki de değişim, herhangi bir şirket aracılığıyla değil, toplu bir hareketle gelecek: Tıpkı kürk gibi, her an derinin de modası geçebilir.