Saatler ve Otomobiller: 100 yılın kısa tarihi (1983-2018)

Yazı Mehmet ÇELİK

Bilindiği üzere mekanik saatçilik 1980'lerin başında krizdeydi. Krizden kurtuluş Nicolas G. Hayek ve plastik Swatch saatleri sayesinde oldu. Swatch saatleri bir endüstriyi krizden çıkarmakla kalmadı, daha sonra hem saate hem otomobillere yeni bir bakış açısı da getirdi. Mercedes-Benz ve Swatch firmalarının işbirliği sonucu 1998'de ortaya bir otomobil çıktı. Küçük harflerle "smart" adı verilen otomobilin tıpkı tarihteki ilk otomobiller gibi sadece şehir içinde gezinmesi düşünülmüştü.

Haldimann H8 Flying Sculpture

Quartz saatler saatçiliğin kurallarını yeniden belirlerken George Daniels 70'lerin sonlarında quartz kadar hassas bir mekanizma tasarlamak üzere yola çıkıp co-axial eşapmanı üretmiş; İsviçre'nin en eski saat markası Blancpain'i satın alarak yeniden canlandıran Jean-Claude Biver, "Blancpain hiç quartz saat üretmedi, hiçbir zaman da üretmeyecek." sloganıyla ortaya çıkmıştı. Aynı yıllar Patek Philippe'in on yılda 33 komplikasyonla o dönemin en komplike saatini, Kurt Klaus'un ilk otomatik kronograflı daimi takvimi ortaya çıkardığı dönemdi aynı zamanda.

2016 Tesla

Artık kol saatine ihtiyaç olmadığı düşünülen bir çağda, belki de bu sayede 90'lardan itibaren saatler sanat ve bilim eserlerine dönüştü, zaman üzerine yeni düşünceler oluştu. Bütün bunlar tasarımı da etkiledi; saniyeleri binlerce parçaya bölen saatler yerine sadece günü ve geceyi gösteren saatler (Romain Jerome Day & Night), herhangi bir zamanı göstermeyen saatler (kadranın merkezinde sadece 1 dakikalık tourbillon ile Haldimann H8 Flying Sculpture) olan saatler var.

Romain Jerome Day & Night

90'larda ilk Seiko'nun kol bilgisayarı MessageWatch'uyla karşımıza çıkan, Bill Gates'in 2003'te tanıttığı ve bugün de kullanılacak ismiyle "smartwatch (akıllı saat)" adını verdiği saat ve en son 2013'te Pebble Watch'la gördüğümüz akıllı saatler; bilgisayar ve internet devrimi ile akıllı telefonların bizleri neredeyse ele geçirmesiyle hayatlarımıza hiç çıkmayacak şekilde girdi. 2015 yılında Apple Watch'un duyurulmasının ve birçok benzerinin üretilmesinin ardından İsviçre saatçiliğinde yeni bir kriz endişesi doğdu ve Frederique Constant, TAG Heuer, Hublot, Montblanc gibi markalar da akıllı-mekanik saatlerle bu gelişmeye yanıt verme yolunu seçti.

1998 Smar Fortwo

Bu dönem aynı zamanda otomobillerde de akıllı ve dijital panellerin kullanılmaya başlandığı (Teknoloji yayını ExtremeTech'e göre sadece 2018'de yüzde 11 artış gösterdi.), telefon uygulamalarıyla otomobillerin senkronize olabildiği bir dönem olarak kayda geçti. Örneğin Tesla Model S otomobilinde gösterge paneli kadranlardan değil, dokunarak kontrol edilebilen bir ekrandan oluşmakta.

Apple Watch

Saat ustaları artık bilim insanları ve sanatçılarla birlikte yeni ve görkemli eserler üretiyor.

Fabrikalarda robotların kullanıldığı bu dönemde MB & F gibi markalar üç boyutlu mekanik sanat adını verdiği saatleri ve fütüristik tasarımlarıyla karşımıza çıkarken tourbillon, Greubel Forsey gibi markaların saatlerinde yeniden tanımlanıyor.