Ahşap Kesme Tahtası Nasıl Temizlenir ve Uzun Ömürlü Hale Getirilir?

Yazı Bryn Gelbart, Zeynep Dallı

Mutfağınızda ciddi yemekler yapıyorsanız sağlam bir ahşap kesme tahtası şart. Eğer evde suşi hazırlamıyorsanız –ki onun için özel bıçaklar ve kauçuk yüzeyler gerekir– keskin bıçaklarınızı yormayan, kaymayan ve geniş yüzeyli bir tahta, ihtiyacınız olan her şeyi sunar. Hem estetik durur hem de üzerinde çalışması keyiflidir.
Ama iş sadece bir kesme tahtası satın almakla bitmez. Ne kadar kaliteli bir tahta alırsanız o kadar bakım ister. Benim başta bu konuda pek fikrim yoktu. Ama sonra fark ettim ki; bu tahtalar uzun ömürlü olsun diye üretiliyor ve onları yıllarca kullanmak bizim elimizde. Ve iyi haber şu ki, bu sanıldığı kadar zor değil.
İhtiyacınız olanlar:
• Güvenilir bir bulaşık sabunu
• Kaliteli bir sünger
• Gıda ile temasa uygun doğal bir yağ; tercihen soğuk sıkım zeytinyağı veya Hindistancevizi yağı
Dilerseniz daha detaylı bakım da yapabilirsiniz. Ama temel adımları uyguladığınızda kesme tahtanızı uzun yıllar ilk günkü gibi kullanmanız mümkün. Başlayalım.

Temizlik: İlk ve En Kolay Adım
Öncelikle yüzeydeki yemek artıklarını kazıyın. Ardından süngerin yumuşak tarafıyla az miktarda sabun ve ılık suyla tahtayı güzelce temizleyin. Son olarak ılık suyla durulayıp temiz bir bezle hemen kurulayın.
Buradaki en önemli kural: Tahtayı ıslak bırakmayın.
Kullandıktan sonra hemen yıkayıp kurutmazsanız ahşapta bakteri ve küf oluşabilir. Ayrıca özellikle sadece bir yüzünü yıkayıp tahtayı düz bir zeminde bırakırsanız zamanla eğrilip formunu kaybedebilir.
En doğru yöntem:
• Her iki yüzeyi de yıkayıp kurutmak
• Kuruması için dik şekilde veya bir yere yaslayarak havalandırmak
Eğer tahtada çiğ et kestiyseniz sirke ya da çok hafif bir çamaşır suyu solüsyonuyla dezenfekte edebilirsiniz. Ancak bu durumda tahtayı mutlaka tekrar yağlamanız gerekir.

Yağlama: Gerçek Bakım Burada Başlar
Ahşap kesme tahtasını uzun yıllar kullanmak istiyorsanız onu belirli aralıklarla yağlamanız gerekir. Bu işlem, tahtanın kurumasını, çatlamasını ve deforme olmasını önler.
Zeytinyağı ya da Hindistancevizi yağı gibi doğal, gıda dostu yağlar bu iş için idealdir. Uygularken yağı tüm yüzeye ister temiz bir bezle, isterse doğrudan ellerinizle eşit şekilde yayın. Özellikle ilk uygulamada tahta yağı hızla emer. Yüzeyde ince bir katman oluşana kadar uygulamaya devam edin. Ardından tahtayı birkaç saat, hatta mümkünse gece boyunca bekletin.
İsteğe bağlı olarak, yağlamadan sonra balmumu veya balmumu bazlı doğal bir krem de uygulayabilirsiniz. Bu, yüzeydeki çizikleri doldurarak tahtanın daha pürüzsüz ve estetik görünmesini sağlar. Şart değil ama fark yaratan bir adımdır.

Yağlama Sıklığı Ne Olmalı?
Bu, bulunduğunuz ortamın nem oranına, tahtayı ne sıklıkla kullandığınıza ve mevsime göre değişir. Genel olarak:
Yeni alınan tahtalar için ilk aylarda iki haftada bir,
Daha sonra ise ayda bir veya iki ayda bir yağlama yeterlidir.

Hasar Durumunda Ne Yapmalı?
Eğer tahtada derin çizikler, çatlaklar ya da yüzey bozulmaları oluştuysa yüzeyi zımparalayarak yenileyebilirsiniz. Ancak ciddi çatlaklar ya da form kaybı varsa, yeni bir tahta almak daha mantıklı olabilir. Bu tür sorunların önüne geçmenin en etkili yolu, düzenli yağlama yapmaktır.

Çapraz Bulaşma Riskine Karşı
Kaliteli ahşap tahtalar doğal olarak antibakteriyel özellik gösterir. Ancak yine de çiğ et ve sebzeleri aynı tahtada kullanıyorsanız her kullanım sonrası sıcak su ve sabunla iyice yıkamanız gerekir. Ekstra hijyen için sirke veya hafif bir çamaşır suyu çözeltisiyle dezenfekte edebilirsiniz. Bu işlemden sonra tekrar yağlama yapmayı unutmayın.
En güvenli çözüm ne mi?
Çiğ ürünler için ayrı, diğer gıdalar için ayrı kesme tahtaları kullanmak.