Değişim zamanı

Yazı: Adil UÇAR

Geçen ay sonuna doğru Boston Dynamics'in Atlas isimli robotunu ters takla atarken izlediğim video beni yaklaşık 10 yıl önce haber için gittiğim bir otomobil fuarına götürdü. Honda'nın Asimo'sunu canlı görür, yürümesini ve merdivenden inmesini izlerken tüylerim diken diken olmuştu. Atlas bana aynı duyguları –maalesef bilgisayar ekranından– yaşattı. Değişim beklenmedik bir hızla ve yıkıcı bir şekilde geliyor. Bizlerse sosyal ve kültürel olarak tartışılır ancak finansal konularda bu değişime hiç mi hiç hazırlıklı değiliz. Çünkü –biraz ahkâm keseyim!– para ve yatırım kararları, yaratacağı sonuçlar nedeniyle korkutucu, hesabın hemen kesildiği bu nedenle de kısa yoldan en güvenilir seçeneğin tercih edildiği konular. Üstelik günlük akışta takip edilemeyecek kadar çok bileşenin bir araya gelerek yön verdiği yatırım araçları arasında seçim yapabilmek ve kişisel risk algısına yönelik portföy oluşturmak müthiş bir meydan okuma içeriyor.

Kısa vadede Atlas'ın ataları olarak anılacak yapay zekâ ve robot teknolojisinin finansal varlıkları koruma/yönetme aşamasında devreye girdiği bir dönemdeyiz. Atlas belki fiziksel olarak uzakta ancak Hakan Elmas ve Onurhan Homriş'in girişimleri Zek.ai şu anda bir emeklilik şirketi tarafından kullanılmaya başlandı bile. Zek.ai, kişisel risk algısına göre geliştirilmiş bir algoritma. Katılımcının emeklilik fon portföyünü yönetebilme kapasitesine sahip. Yaptığı analizler ve verdiği tavsiyelerle günlük olarak takip edilemeyecek birçok gelişmeye karşı tetikte ve katılımcıyı anında bilgilendiriyor.

Yakında Zek.ai ve benzeri yazılım/robo advisor/yapay zekâ uygulamalarını bankacılık ve finans alanında kullanmaya başlayacağız, hatta başladık bile. Bankalar gerek kendi içlerinde gerekse Zek.ai gibi fintek şirketleriyle ortak çalışmalar yapıyor. İşte bizim bu hızlı değişeme ayak uydurmamız gerekiyor.

Öncelikle yapay zekâ ile konuşmayı öğrenmek, arkasından da yatırım gibi önemli bir konuda ona güvenebilmeyi öğrenmek gerekiyor. Atlas ekranda takla atar, ben "Yapay zekâ hayatımızı nasıl değiştirecek?" sorusunu sorarken dolar-TL paritesi de dört lira tavanına yaklaşıyordu. İşte gelişen ülke kategorisinde olmanın getirdiği oksimoronluk burada kendini gösteriyor. Bir yanda çığır açacak bir teknolojinin hayatımıza yansımasını birinci elden test edebilirken öbür tarafta cari açığın yaratacağı yıkımın etkilerini yaşamak iki ayrı uçta dolaşmak olmalı.

Yapay zekâ derken halihazırdaki durumu da gözden kaçırmamak gerekiyor. ABD ekonomisi günbegün iyileşiyor. ABD Merkez Bankası (Fed) bu ay büyük ihtimalle yılın son faiz artırımını (0,25) yapacak. Ekonomideki ısınma devam ederse ve özellikle ABD enflasyonundaki artış hızı ivme kazanırsa Fed'in 2018'de en az dört kez faiz artırımı yapması bekleniyor. Bitmedi, ayrıca 2018'de Avrupa Merkez Bankası'nın piyasalara para vermeyi durdurması bekleniyor zira AB ekonomisi de büyüme ritmini kazanmış görünüyor. Evet Yunanistan, İtalya gibi ülkelerde sorunlar devam ediyor ancak Almanya dinamosu bu sorunları aşacak gibi... Avro, dolar karşısında değer kazanıyor ancak Türk lirası cari açık gibi çözümü zor bir konu yüzünden hem dolar hem de avro karşısında değer kaybediyor. Başkan Trump'ın acayiplikleri ve Almanya'da koalisyon kurulamaması gibi siyasi sorunlar bile bu iki büyük ekonomideki iyileşmeyi gölgelemiyor.

Kur tahmini yapabilmek ayrı bir genetik mutasyon ya da gaipten sesler almayı gerektirdiği için yatırım stratejileri adına en uygun bakış açısı genel trendleri takip etmek olmalı. 2018 gelişen ülkeler için zor bir yıl olacak ve Türkiye de bundan payını alacak. Özellikle ABD ve AB'deki büyüme ve enflasyon rakamları artmaya devam ettikçe gelişen ülkeler için çanlar çalmaya başlayacak. Bu nedenle döviz kurlarında genel trend gelişen ülke para birimleri için aşağı yönlü görünüyor. Hem enflasyon hem de değer kaybından korunmak için döviz cinsi varlıklar önümüzdeki yıl portföylerde daha fazla yer bulacak gibi. Aynı beklentilerle emeklilik ve yatırım fonlarında da döviz cinsi varlıklar getiride ön plana çıkabilir. Şu anda önemli olan dolar kurundaki artışın panik yaratmasına izin vermeden varlık dağılımını yeniden düzenlemek olmalı. Bunu yaparken de profesyonel yardım almak şart.

Yakın gelecekte yapay zekâ sizin risk algınıza göre bu işleri yaparak yatırım önerileri ve varlık dağılımı alternatiflerini önünüze koyacak. Atlas belki fiziki olarak robot teknolojisinin geldiği boyutu gösterdiği için etkileyici. Ancak kendinizi yüzünü göstermeyen fakat sizinle mesajlarla konuşacak, uygun yatırım alternatifleri sunacak sanal portföy yönetim danışmanlarına da hazırlamaya başlayın.