Çiya tohumu her derde deva!

1980'li yıllarda popüler olmaya başlayan çiya tohumunun ülkemizdeki mazisi yaklaşık iki yıl. Asıl vatanı Meksika ve Guatemela. Aztek ve Maya toplumlarının enerji kaynağı olarak biliniyor. Özellikle sosyal medyada popüler olan çiya tohumu ile ilgili de efsanevi bilgilerin yer alması ilgiyi artırıyor. Harvard Tıp Fakültesi'nin çiya tohumunun bir mucize kaynağı olduğunu açıklaması çiyanın popülerliliğinin daha uzun yıllar devam edeceğini gösteriyor. Bugün ABD'de çiya tohumu üzerine 2022 projeksiyonunda yaklaşık 2 milyon dolar kadar bir yatırım yapıldığı da düşünüldüğünde Azteklerin düzenli tükettiği çiyayı birçok alanda göreceğimiz de kesinleşiyor. Dört-beş yıl bozulmadan saklanabilen çiya tohumunun sağlıklı yaşamdaki yeri artık tartışılmaz.

GLUTEN İÇERMEZ
Çiya tohumu gluten içermemesi sebebi ile sindirim sisteminde şişkinlik, gaz ve gurultu yapmayan olumlu bir etkiye sahip. Bizim ithal ettiğimiz çiya tohumu yapılan analizlerde herhangi bir küfü yapısında barındırmadığı için en güçlü, en sağlıklı tohum olarak adlandırılıyor. Ayrıca ağır metal açısından da herhangi bir risk barındırmıyor. Özetle kendi doğal yapısı nedeniyle zararlı madde barındırmadığı için sağlık açısından paha biçilmez bir ürün.

KALP SAĞLIĞININ VAZGEÇİLMEZİ
Omega 3 içermesi çiya tohumunu benzersiz yapıyor. Çiya tohumu ağırlığının yaklaşık yüzde 60'ı bu sağlıklı yağ asidini içeriyor. Çiya tek başına günlük omega 3 gereksinimini karşılayacak kadar önemli bir ayrıcalığa sahip. Kolesterol düşürücü etki gösteriyor. Tansiyon hastaları için tam bir tansiyon dengeleyici. Kanın pıhtılaşmasını da önlüyor. Günde 2 yemek kaşığı çiya tohumu tüketenlerin kalp hastalıklarından korunduğunu bildiren onlarca araştırma mevcut.

SÜPER LİF MUSİLAJ İÇERİYOR
Çiya tohumunda bitkisel yiyeceklerde çok nadir olan bir diyet lifi mevcut. Bu diyet lifinin adı musilaj. Çiya tohumunun jel hale gelmesinde etkin olan bu madde ilaçtan daha etkili LDL kolesterol düşürücü. Çiya tohumunu suya, süte veya yoğurda koyduğunuzda jelimsi yapıya dönüştüren bu lif bağırsaklarda sindirim hareketlerinin hızlanmasını, kolonda biriken şekerin emilimini azaltarak kana daha az şeker geçmesini sağlayan süper bir tok tutucu yiyecek.

ZAYIFLAMA HIZINI YÜZDE 15 ARTIRIYOR
Süper zayıflatıcı önemli bir etkisi var çiya tohumunun. Bunun nedeni omega 3 yağ asidi, diyet lifi, bitkisel protein, kalsiyum, fosfor, bakır ve çinko bakımından çok zengin olması. Bu yağ asidi ve mineraller metabolizmanın hızlanmasını sağlıyor ve yağ depolanmasını önlüyor. Günde 2 yemek kaşığı çiya tohumunu zayıflama diyetlerinde süt ile birlikte tüketen şişman kişilerin normal kilo verim hızlarında yüzde 15 bir artış sağladığı ispatlanmış.

BESİN İÇERİĞİ ÇOK ZENGİN
Bitkisel besinler içinde sadece çiya tam protein profiline uygun amino asitlerin hepsini dengeli bir şekilde içermektedir. Vücutta yapılmayan 9 esansiyel amino asit kaynağını içerir. Türkiye'de siyah rengi bulunan çiyanın beyazı da vardır ama besin içerikleri farklı değildir. Fakat rengi farketmeksizin çiyadan günde 2 yemek kaşığının üzerinde yemek fazla kalori almanızı sağlar. 2 yemek kaşığı çiya tohumunda 140-150 kalori bulunur. 2 dilim ekmek, 2 orta boy meyve, 1 su bardağı tam yağlı süt ve 2 köfte kadar kaloriyle eşdeğer olan çiyayı dikkatli tüketmek gerekiyor. 2 yemek kaşığı çiya 4 gr protein, 11 gr lif, 7 gr sağlıklı doymamış yağ asidi içerir. Ve sadece 2 yemek kaşığı çiya yediğinizde günlük önerilen kalsiyum ve çinko ihtiyacınızın yüzde 18'ini de karşılamış oluruz.

KAN ŞEKERİNİ DENGELER
25 gram yani 2 yemek kaşığı çiya kandaki trigliserit adlı yağları azaltıp, kan şekerini dengeleyip sağlıklı zayıflama sağlıyor. Birçok araştırma yemek sonrası kan şekerinin yükselmemesi için de çiya tohumunu öneriyor. Şekeri dengesiz olanlar 2 yemek kaşığı çiya tohumunu suyla jelleştikten sonra yemek öncesi tükettiklerinde hiçbir şekilde kan şekeri yükselme, düşme atakları yaşamazlar.

YAŞLANMAYI DURDURUYOR
Çiya E vitamini ve Koenzim Q10 adlı bileşikten zengin bir tohum. Bu iki yaşlanma önleyici vitamini doğal besinlerle özellikle çiya ile sağladığınızda hem kalbiniz beslenir hem de hücreye hasar veren serbest radikaller temizlenir. Bu sayede yaşlanma yavaşlar.

İYİ ÇİĞNEMEDEN YUTMAYIN
Amerikan Gastroenteroloji Çalışma Komitesi çiya tohumlarının kuru olarak tek başına tüketilmemesi gerektiğini belirtmektedir. İnternette sıkça karşımıza çıkan "kuru çiyayı sabah aç karnına su ile tüketin sağlığınıza son derece iyi gelir" önerisi oldukça tehlikelidir. Öncelikle çiya kaygan bir minik tohum olup yanlış bir yutkunma ile kuru madde soluk borunuza kaçabilir. Bu nedenle çiya süt, yoğurt, omlet, çorba veya smoothie içinde tüketilmelidir. İyi çiğnemek oldukça önemli. Çünkü iyi çiğnenmeden yutulan tohumlar özefagusa gelip orada takılırsa yutma sorunu ile beraber özefagusta yara oluşumuna sebep olur. Bağırsağa gelen çiğnenmemiş çiya tohumları ise iç duvara yapışır irritabl bağırsak ve divertikül hastalarında hastaneye yatırılacak kadar ciddi derecede bağırsaklarda enfeksiyona neden olur.

ÇİYA DİYETİYLE YAĞ KAYBI
2 gün üst üste uygulayacağınız çiya tohumlu bu özel diyet ile 2 kg yağdan vermeniz garanti. Hem de sadece yağ kütlesinden. Yağ yakma etkisi çiyanın mucize içeriğinden kaynaklanıyor. Bu özel diyetimde çiya tohumunu omlet, puding ve smoothie olarak tüketeceksiniz. Özellikle tohumu iyice çiğneyip öyle yutmanız gerektiğinin altını bir daha çizmek istiyorum. Çiyalı diyetimi uygularken gün boyunca sadece ıhlamur veya adaçayı içmeniz gerekiyor. Çünkü ıhlamur ve adaçayı gün içinde sakin kalmanızı sağlayacak, sinir sisteminizi dengeleyecek, ayrıca çiya tohumu ile etkileşerek, midede daha fazla şişerek çok daha uzun tok kalmanızı sağlayacak. Günde 1.5 lt su, 1 küçük şişe maden suyu ve 1 lt de ödem içeceği tüke-t mek şart.

Ödem İçeceği tarifim şu şekilde: Küçük tencereye 1/4 demet maydanoz, 1/2 limon ve 1 dal tarçını 1 lt su ile kaynatıp süzün ve gün boyunca aralarda için. Bu içeceği oda ısısında içmelisiniz.

Kahvaltı: 2 yumurtalı çiya tohumlu omlet. Bol domates, salatalık, taze maydanoz, taze biber çeşitleri.

Çiya omlet: 2 adet yumurta, 2 tatlı kaşığı çiya tohumu, çok az tuz, pul biber ve 1 yemek kaşığı su ile çırpın. 10 dakika kadar bekletin. Daha sonra jelimsi olan omlet karışımına bol maydanoz kıyıp az yağlı tavada pişirin.

Ara: 1 su bardağı (200 ml) süt Öğle: 100 gr fırında veya ızgara balık (somon, levrek, çipura tercih edin) ve büyük bir kase az yağlı bol nar ekşili roka domates salatası.

Roka domates salatası: Bolca rokayı ince kıyın. Üzerine küp şeklinde domates doğrayın. 2 yemek kaşığı rendelenmiş beyaz peynir koyup 1 yemek kaşığı zeytinyağı gezdirerek servis edin.

Ara: 1 kase çiya puding.

Çiya puding: Pudinginizi bir gün önceden hazırlayın. Yarım muzu 1 tatlı kaşığı bal ile yedirerek çatalla ezin, bir kaseye koyun. Üzerine az tarçın ve vanilya ekleyin ve karıştırın. Daha sonra 1 çay bardağı süt ve 1 yemek kaşığı çiya tohumunu ekleyip tüm malzemeleri karıştırın, buzdolabında bekletin. Üzerine 5-6 adet yarım cevizi kırıp serperek servis edin.

Akşam: 100 gr fırında veya ızgara pişirilmiş yağsız kırmızı et (bonfile, köfte veya biftek olarak tercih edin) ve az yağlı çoban salatası.

Çoban salatası Tarif: Kuru soğanları yarım ay şeklinde ince doğrayın. Domates, salatalık, yeşil biber ve bol maydanozu ince kıyarak soğanla harmanlayın. Üzerine 1 yemek kaşığı zeytinyağı, 1 yemek kaşığı nar ekşisi ve 1 yemek kaşığı kırılmış ceviz koyarak servis edin.

Ara: 1 su bardağı çiya smoothie.

Çiya smoothie: Karıştırıcıya 1 tatlı kaşığı çiya tohumu, 1 yemek kaşığı yer fıstığı ezmesi, 1 çay bardağı süt ve 1/2 muzu koyup krema kıvamı gelinceye kadar karıştırın.

Selahattin Dönmez